Uçuk, genellikle dudak çevresinde, burun deliklerinin etrafında ve ağız içinde görülen ağrılı ve rahatsız edici kabarcıklardır. Uçuk oluşmadan önce ciltte kaşınma, sızlama ve yanma gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler ilerleyen süreçte kızarıklığa, şişkinliğe ve su dolu kabarcıkların oluşmasına dönüşür. Uçuk bölgesi daha ağrılı ve acı verici hale gelir. Konuşma, gülme ve en küçük hareketlerde bile ağrıya neden olabilir. Eğer su dolu kabarcık patlarsa, ülserleşme meydana gelir ve bu durum daha fazla acı verir. Uçuğun üzeri kabuklaştığında, verdiği acı azalmaya başlar, giderek küçülür ve kurur.

Uçuk, genellikle Herpes simplex virüsü (HSV) tarafından oluşturulur. Bu virüs, toplumda yaygın olarak bulunur ve hemen hemen herkes hayatında en az bir kez uçukla karşılaşır. Yapılan araştırmalar, insanların %80'inin yaşamlarının bir döneminde uçuk geçirdiğini göstermektedir.

Uçuğun insanlara bulaşması virüslerin etkisiyle gerçekleşir. Her uçuk bulaşıcıdır ve uçuk belirtilerinin başlamasıyla birlikte bulaşıcılık aktif hale gelir. Bu durum, yara yerinin kurumasına kadar devam eder. Uçuk, ortak kullanılan tabak, çatal, kaşık, havlu, bardak gibi eşyalar veya öpüşme gibi doğrudan temas yoluyla kolayca bulaşabilir. Kendisi bile uçukla temas eden bir kişi, ellerini başka bir yere sürerse bu bile bulaşmaya yeterli olabilir.

Herpes simplex virüsü, genellikle küçük yaşlarda vücuda yerleşir ve bağışıklık sisteminin zayıflaması veya bulaşma yoluyla aktif hale gelir. Çocuklara bulaşması genellikle aile içindeki uçuklu kişilerin çocukla temas halinde olmasından kaynaklanır. Başlangıçta hafif kızarıklık gibi olan etkiler, zamanla ağız içi, diş eti ve dudakları etkiler ve bu alanlarda enfeksiyona yol açar. Özellikle hassas ciltli kişilerde ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Yapılan tespitlerde, uçuk nedeniyle virüslerin etkisiyle yaşamını yitiren yeni doğan bebeklerin olduğu görülmüştür.

Öncelikle uçuğa elle temas edilmemesi gerekir. Eğer temas edilirse, mutlaka eller iyice dezenfekte edilmelidir. Uçuk oluşumunda göz temasının olmaması da önemlidir. Bu durumdaki kadınlar özellikle makyaj yaptıklarında ve makyajı temizlerken dikkatli olmalıdır. Uçuğu olan kişilerin bebeklere ve çocuklara yaklaşmaması ve temastan kaçınması gerekir. Başkalarıyla ortak herhangi bir eşyayı kullanmaması önemlidir. Uçukla oynanmamalı ve çevresiyle bile temastan kaçınılmalıdır. Vücuda giren Herpes simplex virüsü uçuğa neden olur ve ardından bulunduğu alandaki sinire yerleşir. Burada bekler ve vücudun tekrar bağışıklığının azaldığı döneme kadar sakin kalır. Bu yüzden uçuk olan kişilerin sonradan çok dikkatli olması ve yeniden uçukla karşılaşmamak için vücut direncini güçlü tutması gerekir.

Uçuğun meydana gelmesini sağlayacak her türlü etkenden uzak durulmalıdır. Yeteri kadar dinlenmek, stresten uzak durmak hem uçuğun etkisinin azalmasına hem de yeniden uçuk çıkmasına engel olur. Yorgunluk, halsizlik ve uykusuzluk bedeni güçsüz bırakacağından, uçuğun tedavisi başarısız kalır. Bu yüzden bunlara dikkat edilmelidir. Cilt güneş ışığından korunmalıdır. Ciltte uçuk oluşumunun belirtileri başladığında, antiviral kremler kullanılmalıdır. Gerekirse doktora danışılarak, bağışıklık sistemini destekleyecek antiviral tabletler kullanılabilir. Beslenmeye de özen gösterilmelidir. Balık, patates, tavuk, süt gibi bazı gıdaların uçuğa engel olacağı; çikolata, bira ve üzüm gibi gıdaların arjinin içermeleri nedeniyle uçuk çıkmasını artıracağı unutulmamalıdır.